Betere gezondheid door betere informatie
Zorginformatie eenduidig vastleggen en uitwisselen zorgen voor beschikbare data: in de zorg essentieel voor het verbeteren van de gezondheid van mensen. Het middel dat we daarvoor inzetten is standaardisatie: afspraken tussen zorgaanbieders onderling en met de patiënt. Afspraken over de toepassing van taal en techniek en over de manier waarop standaarden worden toegepast en gebruikt in de zorgpraktijk. Daarmee ondersteunt standaardisatie databeschikbaarheid.
In het maken van die afspraken zit misschien de grootste uitdaging. De zorg ontwikkelt naar regionale netwerkzorg. Een netwerk waarbinnen de patiënt zich beweegt tussen meer zorgaanbieders en waar de patiënt regie voert over eigen zorgdata in zijn PGO (persoonlijke gezondheidsomgeving). Afspraken maken tussen twee organisaties is relatief eenvoudig. Afspraken maken in een regionaal zorgnetwerk tussen meer zorgverleners en met de patiënt is complexer. We zetten daarom een transitie in van gegevensuitwisseling naar het op het juiste moment op iedere plek beschikbaar zijn van de gegevens. Hierdoor zijn deze data toegankelijk voor patiënt, burger, zorgprofessional en onderzoeker.
Ook wanneer zorgverleners en ICT-dienstverleners onderling en met elkaar afspraken maken, vereenvoudigt dat het beschikbaar stellen van data. Denk aan een gemeenschappelijke basis definiëren (voor werkprocessen, data en taal). Elkaar vertrouwen is een uitdaging waar de zorgmarkt voor staat.
Het doel is eenvoudig: zorgbrede databeschikbaarheid is nodig, omdat die de kwaliteit en de veiligheid van de zorg ten goede komt. Registratielast verminderen, (overtyp)fouten voorkomen en de juiste informatie beschikbaar hebben, zijn voor hulpverleners redenen om mee te werken en om te investeren. Daarnaast biedt databeschikbaarheid de mogelijkheid om de zorg te verbeteren en te innoveren. Door data te hergebruiken kun je bijvoorbeeld zorguitkomsten vergelijken, onderzoek doen en komen tot personalized medicine.
Veiligheid
Als het onze medische gegevens betreft, willen wij veilig gegevens uitwisselen. Daarbij hoort ook veilig inloggen bij zorgaanbieders. Het Amsterdam UMC biedt als één van de eerste zorgaanbieders hun digitale dienstverlening aan op het betrouwbaarheidsniveau ‘substantieel’. Het Amsterdam UMC ziet digitale uitwisseling met de patiënt niet alleen als een service maar ook als onderdeel van de hoofdtaak van zorgaanbieders: zorg verlenen. Fidel Meerman, projectleider elektronisch patiëntendossier Amsterdam UMC: “Wij wilden de helpdesk ontlasten en patiënten digitaal bedienen. En betrouwbaarheid wordt een steeds belangrijker begrip in de zorg en dus ook in ons ziekenhuis. Je loopt als zorgaanbieder écht risico als je de digitale beveiliging niet op orde hebt.”
Sigrid Jansen, projectleider bij Nictiz: “Voordat ik bij Nictiz aan de slag ging als projectleider Wet Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg, heb ik ruim twintig jaar gewerkt als ziekenhuisapotheker. Hier ondervond ik dagelijks hoe belangrijk het is dat medische gegevens waaronder medicatiegegevens, op het juiste moment beschikbaar zijn. Wanneer een zorgprofessional een medische ingreep moet uitvoeren, is het essentieel te weten of een patiënt bijvoorbeeld antistollingsmedicatie gebruikt of allergisch is voor een antibioticum. Deze veiligheidsissues kunnen wij verbeteren met onder andere elektronische gegevensuitwisseling.”
Activiteiten met impact
In 2022 kwam de informatiestandaard Vaccinatie–Immunisatie beschikbaar, op aangeven van het ministerie van VWS. Deze standaard maakt het in de toekomst mogelijk dat burgers via hun persoonlijke gezondheidsomgeving vaccinatiegegevens zichtbaar maken. Die gegevens kunnen zij ophalen bij een partij met wie zij geen behandelrelatie onderhouden. Deze ontwikkeling is nieuw. Saskia Boeker, strategisch adviseur informatievoorziening GGD GHOR, hoopt dat in 2023 de gegevensuitwisseling met burgers wordt getest in een proeftuinomgeving.
Voor optimale aansluiting op de praktijk vonden in 2022 diverse verkenningen plaats, bijvoorbeeld naar informatiebehoeften. Deze verkenningen hadden tot doel informatiestandaarden te verfijnen voor een nog betere gegevensuitwisseling tussen zorgverleners en patiënten. Ook stemden wij met betrokken partijen af om bij te dragen aan steeds veiligere inlogmiddelen in de zorg.
eOverdracht
Verpleegkundigen en verzorgenden registreren tegenwoordig bijna alles digitaal. Toch missen zij nog voordelen van digitale verwerking. De informatiestandaard eOverdracht is erop gericht de gegevensuitwisseling rond de verpleegkundige overdracht zo te organiseren, dat zorgverleners die voordelen wel ervaren. eOverdracht maakt het mogelijk om gegevens van cliënten en patiënten eenduidig vast te leggen. Uitwisselen tussen zorgprofessionals in de hele zorgketen kan dan met een paar muisklikken. Het uiteindelijke doel is continuïteit van zorg, zonder informatieverlies en onnodig overtypen. Giel Smidt, productmanager langdurige zorg en GGZ bij Nictiz: “Betrokken partijen zijn volop aan het leren. Wij zoeken met zijn allen aan welke knoppen wij moeten draaien om de randvoorwaarden zo goed mogelijk op orde te krijgen.”