Data moet beschikbaar, bereikbaar en bruikbaar zijn. Voor preventie, het primaire zorgproces en secundair gebruik zoals wetenschappelijk onderzoek. Hergebruik van data vermindert de registratielast en verhoogt de kwaliteit van de data. Toch is uitwisseling van deze data tussen ziekenhuizen onderling, maar ook met huisartsen, andere zorginstellingen, thuiszorg en de patiënt nog lang niet op het gewenste niveau.
Zorginformatiebouwstenen, oftewel zibs, vormen de basis van de gegevens in het gezondheidsinformatiestelsel. Het zijn een soort digitale bouwblokjes waarmee je informatiestandaarden kunt (op)bouwen. Binnen de zib-transitie van Nictiz werken we samen met meerdere partijen aan het verbeteren van toepassing en gebruik van deze zibs. Ons gezamenlijke doel is om zinvol hergebruik van gegevens te laten groeien, zowel kwantitatief als kwalitatief. Dit is alleen mogelijk als zibs (her)bruikbaar zijn in de praktijk. Omdat het niet mogelijk is de meer dan 100 beschreven zibs in één keer op te pakken, moeten we focussen en wel op dié zibs die de meeste waarde toevoegen aan de zorg. We richten ons in eerste instantie op de kernset die is afgesproken in het Integraal Zorgakkoord (die in essentie overeenkomt met de Europese Patient Summary). Het gaat dan vooral om de zibs Probleem/Diagnose, Medicatie, Allergie, Behandelaanwijzing en Verrichtingen. Wanneer deze kernsetdata probleemloos door de systemen stromen, zal men dit direct in het zorgveld voelen omdat de registratielast zal verminderen en de kwaliteit van zorgdata zal verbeteren. Ook wordt een positief signaal afgegeven voor nog meer adoptie van zibs, ook buiten de kernset. Deze beperkte dataset bestaat uit zeven zibs, onder andere: Probleem/Diagnose, Medicatie, Allergie, Behandelaanwijzing en Verrichtingen. Wanneer deze kernsetdata probleemloos door de systemen stromen, zal men dit direct in het zorgveld voelen omdat de registratielast zal verminderen en kwaliteit van zorgdata zal verbeteren. Ook wordt een positief signaal afgeven voor nog meer adaptatie van zibs, ook buiten de kernset. De genoemde zibs vormen ook de dominante inhoud van de Europese Patient Summary, genoemd in het Integraal Zorg Akkoord (IZA).
Om ons doel te bereiken is binnen de zib-transitie gekozen voor het opzetten van een living lab. Die komt voort uit design thinking principes en kenmerkt zich onder andere door co-creatie met verschillende betrokkenen en stakeholders uit het veld én kort cyclisch werken samen met deze stakeholders. The whole system in de room is daarvoor een treffende uitdrukking. In de zomer van 2023 heeft het zib-transitieteam een succesvolle pilot uitgevoerd. Als usecase koos men voor uitwisseling van de Episodelijst/Probleemlijst (zib Probleem) tussen huisarts (HA) en medisch specialist (MS). Reden daarvoor was dat deze gegevens voor artsen naast gebruikte medicatie de meest toegevoegde waarde hebben en dat uitwisseling tussen HA en MS een hoog volume kent.
Na deze succesvolle pilot continueerde men na de zomer het living lab met dezelfde usecase. In enkele sessies met MS en HA werd veel informatie opgehaald over hoe de huidige werkprocessen eruitzien, hoe de systemen dit ondersteunen en welke termen beide beroepsgroepen gebruiken. Maar ook wat de wenselijke situatie is en hoe we ertoe komen om met elkaar deze gegevens te gaan uitwisselen. De rode draad is dat zowel de HA als de MS heel graag de Episodelijst/Probleemlijst met elkaar willen uitwisselen met daarbij de mogelijkheid tot hergebruik. Daarbij is van belang dat alle data die in de lijst van de verzender staan, meegaan naar de ontvanger. Maar ook dat men gebruikmaakt van generieke termen met een optie om ook specifieke termen weer te geven. Daarvoor is het nodig dat in de systemen goede filteropties beschikbaar komen. In een fysieke meeting op 10 november werden deze bevindingen nogmaals bevestigd en ging men dieper in op verschillende oplossingsrichtingen. Vervolgens zette het projectteam meerdere prototypes op papier om de vereisten van de zorgverleners te visualiseren. Deze werden onder veel belangstelling getoond op de landelijke CMIO-dag van 23 november 2023 en tijdens een meeting op 4 december 2023.
In 2024 zal de focus van het living lab wederom liggen op de uitwisseling tussen HA en MS. Dit ook weer met betrekking tot de zib Probleem, maar nu wel aangevuld met de zib Verrichting. Er zal wederom worden samengewerkt met HA en MS in (avond)sessies en fysieke bijeenkomsten. Daarbij worden nu echter ook de leveranciers nauwer betrokken. Een doel dat we willen bereiken is dat deze zomer heldere requirements beschikbaar zijn, zowel van de zorg als van de architecten en leveranciers. Dat is noodzakelijk om tot uitwisseling van deze twee belangrijke zibs te komen. Een tweede doel is dat deze requirements ‘vertaald’ zijn naar prototypes. Op papier én als functionerende demo zodat artsen ernaar kunnen kijken. Die belofte staat! Maar de realisatie ervan vereist een gezamenlijke inspanning met het zorgveld. Wij roepen (CMIO’s van) ziekenhuizen, huisartsen en softwareleveranciers op om ons te ondersteunen. Samen maken we het verschil.
Meer over dit onderwerp? Lees hier verder in de eindrapportage Living lab.
