Als manager Stelselbeheer bij Nictiz sta ik dagelijks stil bij de vraag: hoe zorgen we ervoor dat informatiestandaarden in de zorg beter op elkaar zijn afgestemd? Want de zorg verdient standaarden die samenwerken zoals zorgverleners dat doen: efficiënt en goed op elkaar afgestemd. Die samenhang ontbreekt vaak nog, omdat standaarden voor een specifiek deelvraagstuk zijn ontwikkeld. En dat is zonde, want een sterk samenhangend systeem brengt zo veel meerwaarde. Het leidt tot betrouwbare en veilige informatievoorziening, efficiëntere samenwerking tussen zorgverleners, minder registratielast en betere zorg voor patiënten. Als stelselbeheerder werkt Nictiz aan betere samenhang in het stelsel van standaarden, met stelselcriteria als belangrijke richtlijnen. Recent ontwikkeld en nu in toetsing, versterken deze criteria de kwaliteit van de standaarden en bevorderen ze de inpassing in het gezondheidsinformatiesysteem.
Mes snijdt aan twee kanten
Tijdens de toetsing van standaarden identificeren we verbeterpunten voor zowel de standaarden als de stelselcriteria zelf, die nog in ontwikkeling zijn. Toetsen we wat we moeten toetsen? Zijn we criteria vergeten? Zo zorgen we voor verbetering. Het proces is geen eenrichtingsverkeer, maar een open samenwerking met de standaardhouders om samenhang te versterken en kwaliteit te verbeteren.
Momenteel doorlopen tien standaarden dit proces of hebben het net afgerond, waaronder de vijf geprioriteerde gegevensuitwisselingen uit de Wegiz. Zowel usecase-specifieke standaarden, zoals de informatiestandaard Acute Zorg, als generieke standaarden, zoals de TA Notified pull. De toetsingen leveren waardevolle inzichten op: zowel voor de standaarden als voor het aanscherpen van de stelselcriteria.
Concrete voorbeelden uit de praktijk
Wat dit concreet oplevert? Neem de toetsing van de Basisgegevensset Zorg (BgZ) en MP9. Tijdens het toetsingsproces ontdekten we overlap en tegenstrijdigheden tussen deze twee standaarden op het gebied van medicatiegegevens. Door verbeterpunten aan te dragen, kan men nu werken aan het beter op elkaar aansluiten van de standaarden en dus de samenwerking tussen de gegevensuitwisselingen. Het mooie is dat dit proces ook voor ons bij Nictiz een leertraject is. Een concreet voorbeeld is het criterium Internationale standaard. Daarover hebben we geleerd dat het beter is dit op te splitsen in twee subcriteria. Eén die toetst of er voor een Nederlandse standaard een goede internationale variant beschikbaar is en één die toetst of de standaard zelf andere internationale standaarden gebruikt voor subonderdelen.
Samen bouwen aan een toekomstbestendig systeem
Wat mij persoonlijk het meest aanspreekt aan deze toetsingen, is het vliegwieleffect dat we zien ontstaan. Nadat we de eerste standaarden hadden getoetst, meldden zich ook andere standaardhouders aan voor een evaluatie. Men ziet in dat dit (nog) geen formele controle is, maar een kans om gezamenlijk verbeterstappen te zetten. In Q1 van 2025 leggen we de stelselcriteria formeel ter besluitvorming voor aan VWS. Daarbij ontwikkelen we een monitor om de voortgang van verbeteracties na toetsingen te volgen. Met deze stelselcriteria en de bijbehorende toetsingen en gesprekken zetten we niet alleen in op betere standaarden, maar ook op een gezondheidsinformatiestelsel dat klaar is voor de toekomst.