Ontwikkelproces
Er is een groot aantal ontwikkelingen en initiatieven om de uitwisseling van medische gegevens tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners en patiënten mogelijk te maken en op te schalen. Informatiestandaarden spelen een belangrijke rol in een duurzaam informatiestelsel in de zorg. Een informatiestelsel dat gebaseerd is op lange termijn oplossingen en samenhang in oplossingen/initiatieven nastreeft.
Nictiz maakt hierbij gebruik van ART-DECOR. Met ART-DECOR bedoelen we niet de stijlbeweging Art deco, maar een open source ontwikkelingstool. Voordat Nictiz begint aan het faciliteren van het ontwikkelproces van informatiestandaarden, stelt zij twee voorwaarden aan haar inzet:
- De betrokken partijen hebben de uitgesproken intentie om de standaarden daadwerkelijk in de praktijk te gaan gebruiken;
- Er is sprake van cocreatie: de veldpartijen moeten ook zelf in geld en/of mankracht investeren in het ontwikkeltraject.
Het ontwikkelproces bestaat uit drie fasen:
- voorbereiding;
- ontwerp;
- realisatie.
In het onderstaande figuur vindt u wat per fase afgesproken en opgeleverd wordt.
Voorbereiding
De eerste fase van het ontwikkelproces legt de basis voor het gehele traject. Belangrijke punten in deze fase zijn:
- het borgen van de relatie met het zorgproces en de organisatie van de zorg;
- het borgen van de betrokkenheid en commitment van de deelnemende partijen;
- het managen van de verwachtingen van alle deelnemende partijen;
- het maken van heldere afspraken over de scope van het ontwikkelproces en de verwachte resultaten;
- het maken van heldere afspraken over de opvolging van het ontwikkelproces in de vorm van test en certificering, implementatie en opschaling.
Het is van belang om vanaf het begin de juiste partijen bij het proces te betrekken. Dat zijn vertegenwoordigers van de betrokken zorgverleners, patiënt- en cliëntgroepen, informatiedeskundigen en leveranciers van ICT-oplossingen. Om draagvlak en betrokkenheid te bij de verschillende partijen te creëren, wordt veel aandacht besteed aan het inventariseren van de verschillende belangen die zij bij de informatiestandaarden hebben.
Tijdens het ontwikkelproces zijn verschillende rollen en bijbehorende activiteiten te identificeren. Het uitgangspunt is dat de betrokken partijen (zorgverleners, vertegenwoordigers van zorginstellingen, informatie-experts, standaardisatie-experts, ICT-leveranciers) op elk moment in het ontwikkelproces zoveel mogelijk zelf de inhoudelijke en technische uitwerking uitvoeren. Nictiz faciliteert en brengt haar expertise in. Het is belangrijk om aan het begin van het proces, duidelijke afspraken met de betrokken partijen te maken wie welke rol vertolkt.
Een belangrijk inhoudelijk onderdeel van de voorbereidingsfase is dat betrokken partijen de use cases definiëren en in detail uitwerken. Dit gebeurt op basis van het beschikbare zorgproces of richtlijnen die daarmee ook worden gevalideerd.
Onderling overleg vindt plaats in de vorm van werkgroepen of op bilateraal niveau. Een consoliderende workshop vormt de afsluiting van de voorbereidingsfase. Alle betrokken partijen delen de resultaten van de eerste fase en maken afspraken voor het vervolg.
Ontwerp
De ontwerpfase begint met het opstellen van een dataset die betrokken partijen hebben getoetst. De dataset bevat alle gegevens die voorkomen in de use cases die in de voorbereidingsfase zijn gedefinieerd. Normaliter is daar al een begin mee gemaakt tijdens de eerste fase en wordt die in de ontwerpfase afgerond. Het kan ook zijn dat het opstellen van de dataset aanleiding is om de use cases te herzien.
Vervolgens wordt het functioneel en technisch ontwerp gemaakt:
- Het functioneel ontwerp is een vertaling van de use cases op een dusdanige manier dat eenduidig vastligt welke informatie uit de dataset op welk moment en door wie wordt vastgelegd en uitgewisseld. Op basis van het functioneel ontwerp kan het technisch ontwerp worden gemaakt.
- Het technisch ontwerp resulteert in technische specificaties en implementatiehandleidingen. ICT-leveranciers kunnen hiermee de functionaliteit in de informatiesystemen inbouwen waardoor zorgverleners de gewenste informatie kunnen vastleggen en uitwisselen.
Expertteams die bestaan uit informatie-analisten en standaardisatie-experts maken het functioneel en technisch ontwerp. De informatie-analisten en standaardisatie-experts kunnen vertegenwoordigers van standaardisatie-organisaties of ICT-leveranciers, maar ook medewerkers van Nictiz zijn. Indien nodig worden ook (vertegenwoordigers van) zorgverleners of patiënten/cliënten erbij betrokken.
In deze fase worden afspraken gemaakt over de manier waarop test en certificering zal plaatsvinden en worden de producten om test en certificering mogelijk te maken opgeleverd.
Overleg en samenwerking vindt in deze fase met name plaats in de vorm van werkgroepen. Ook voor deze fase vindt de afsluiting plaats in de vorm van een consoliderende workshop waarin de betrokken partijen resultaten delen en vaststellen.
Evaluatie
De laatste fase is er op gericht te bevorderen dat de resultaten van de ontwerpfase ook daadwerkelijk in de praktijk worden geïmplementeerd en toegepast. De evaluatiefase bestaat uit drie onderdelen:
- test en certificering;
- implementatie en demonstratie;
- beheer.
Test en certificering zijn noodzakelijk om te kunnen toetsen of een implementatie van een informatiestandaard in een systeem van een ICT-leverancier ook daadwerkelijk voldoet aan de informatiestandaard. Er zijn variaties in de manier waarop de informatiestandaard getest en gecertificeerd kan worden: van een zelftest door de ICT-leverancier tot een certificering door een gekwalificeerd instituut.
Implementatie en demonstratie zijn belangrijk om concreet aan het zorgveld te laten zien wat voor praktische mogelijkheden en functionaliteit de informatiestandaarden bieden. Dit om bekendheid te vergroten en draagvlak te creëren bij de potentiële gebruikers. Op dit vlak worden door de betrokken partijen tijdens de voorbereidingsfase afspraken gemaakt.
Het beheer van de informatiestandaard wordt tijdens de realisatiefase definitief geregeld. Wijzigingen in het zorgproces en de bijbehorende use cases, veranderingen in de manier waarop de zorg georganiseerd wordt of nieuwe technologische ontwikkelingen kunnen redenen zijn om informatiestandaard aan te passen. De manier waarop het beheer van de informatiestandaard plaatsvindt (proces, rollen, verantwoordelijkheden) wordt ingericht conform de norm NEN 7522. Zo wordt bijvoorbeeld afgesproken wie de ‘houder’ is van de standaard: de organisatie die het eigendom beheert, eindverantwoordelijk is en toezicht houdt op het hele proces. In het algemeen komt die verantwoordelijkheid te liggen bij een organisatie in het zorgveld.
Ook de evaluatiefase wordt afgerond met een gezamenlijke bijeenkomst waar de resultaten van het gehele traject worden gedeeld en vastgesteld. Naast het delen en vaststellen van de resultaten is het nuttig om het gehele ontwikkelproces te evalueren.
Laatste nieuws
Naar nieuws-overzicht
Meld je aan voor de nieuwsbrief
Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Meld je aan voor de nieuwsbrief en lees elke maand alles over de laatste ontwikkelingen op het gebied van digitale informatie-uitwisseling, projecten, publicaties en events.
Bekijk de privacyverklaring.
Ik wil graag
Contact opnemen
Vrijblijvend