Bruikbare data & Usability
Data moet bruikbaar zijn voor zorgverleners – op het juiste moment, op de juiste plek
Bruikbare data stelt zorgverleners in staat om snel, effectief en veilig beslissingen te nemen. Maar dat lukt alleen als gezondheidsinformatiesystemen goed aansluiten op de praktijk. Nictiz werkt samen met zorginstellingen en leveranciers om dit mogelijk te maken.
Wat is bruikbare data?
Bruikbare data is informatie die door en voor zorgverleners wordt vastgelegd en eenvoudig (her)gebruikt kan worden in het zorgproces. Dit vraagt om systemen die de zorgverlener ondersteunen: gebruiksvriendelijk, efficiënt en afgestemd op het werkproces.
Dit betekent in praktijk dat gegevens snel te vinden en in te voeren moeten zijn. Als bijvoorbeeld patiëntinformatie niet tijdig beschikbaar is, kan dat leiden tot vertragingen of zelfs risico’s voor de patiëntveiligheid. Bruikbare data draagt dus direct bij aan veilige, mensgerichte en efficiënte zorg.
Het verbeteren van bruikbare data gaat niet alleen over techniek, maar ook over samenwerking: tussen zorgverleners, leveranciers en beleidsmakers. Alleen zo ontstaan informatiesystemen die echt werken voor de zorg.
Wat is het doel van bruikbare data?
Het doel van bruikbare data is om zorgverleners te ondersteunen in hun dagelijkse praktijk, zodat zij meer tijd aan de patiënt kunnen besteden en minder aan administratie. Goede bruikbaarheid verhoogt de veiligheid, efficiëntie en kwaliteit van zorg.
Door data slim te hergebruiken en gegevensuitwisseling te optimaliseren– bijvoorbeeld in overdrachten of rapportages – wordt dubbel werk voorkomen. Dat vermindert de werkdruk en verhoogt de tevredenheid van zorgverleners. Ook draagt het bij aan betere besluitvorming op basis van actuele en volledige gegevens.
Uiteindelijk versterkt bruikbare data het gehele zorgproces, van eerste contact tot ontslag en overdracht, en maakt het digitale zorg écht werkbaar.
Wat is het verschil met databeschikbaarheid?
Bruikbare data en databeschikbaarheid worden vaak in één adem genoemd, maar zijn niet hetzelfde.
- Databeschikbaarheid gaat over het kunnen delen en verkrijgen van gegevens – denk aan technische ontsluiting, standaarden en infrastructuur.
- Bruikbare data richt zich op de ervaring van de zorgverlener – is de informatie makkelijk in te voeren, terug te vinden en te gebruiken binnen het zorgproces en voldoet aan de eisen van datakwaliteit.
Beide zijn onmisbaar voor goede digitale zorg. Zonder databeschikbaarheid geen toegang tot gegevens; zonder bruikbaarheid geen effectieve inzet ervan.
Voordelen van bruikbare data
- Meer patiëntveiligheid: minder fouten en betere zorguitkomsten
- Minder administratiedruk: meer tijd voor de patiënt
- Efficiëntere processen: sneller werken, minder dubbel werk
- Hogere tevredenheid: systemen sluiten beter aan op het werk van zorgverleners
- Betere datakwaliteit: gegevens worden vollediger en correcter vastgelegd
- Snellere adoptie: gebruiksvriendelijke systemen worden sneller omarmd
Wat is de rol van Nictiz bij bruikbare data?
Nictiz bevordert de bruikbaarheid van gezondheidsinformatiesystemen door kennis te ontwikkelen, samenwerking te faciliteren en praktische hulpmiddelen te bieden. Zo ontwikkelden we het 10-stappenmodel voor bruikbare data, gebaseerd op ISO 9241-11 en inzichten uit de User Experience. Dit model is bedoeld om de samenwerking tussen leveranciers en verleners te bevorderen. Het helpt zorgorganisaties en leveranciers stap voor stap te werken aan betere bruikbaarheid, met als resultaat efficiëntere zorgprocessen en minder werkdruk.
De vier centrale thema’s van het model vormen samen een stevige basis voor duurzame verbetering.
