Twaalf nieuwe architectuurprincipes en een nieuw metamodel staan online. De nieuwe ZiRA architectuurprincipes zijn: waardevol, veilig en vertrouwd, duurzaam, continu, mens centraal, samen, gestandaardiseerd, flexibel, eenvoudig, onder eigenaarschap, datagedreven en innovatief. Ze maken deel uit van de ZiRA (Ziekenhuis Referentie Architectuur): modellen die ziekenhuizen helpen hun organisatie en informatievoorziening in te richten. De principes zijn vereenvoudigd en de samenhang met drijfveren en doelen is verduidelijkt. De werkgroep Principes namens de ZiRA-kerngroep: “Hiermee willen wij je als gebruiker dwingen duidelijk te maken waarom je wat wil en hoe je je doelen richting geeft.”
Architectuur is een middel om organisaties te helpen overzicht te houden, de complexiteit van de informatievoorziening te beheersen en veranderingen in onderlinge samenhang door te voeren. Wat betreft opbouw en naamgeving volgt ZiRA het Nictiz lagen- of interoperabiliteitsmodel.
Antje Derksen, enterprise architect bij Nictiz en lid van de werkgroep Principes: “Tijdens een open consultatie is vanuit de iZiekenhuis community breed gehoor gegeven aan de oproep om de concept principes te reviewen. Wij ontvingen constructieve feedback vanuit verschillende algemene ziekenhuizen en een gezamenlijk reactie van UMC-architecten. Mede hierdoor is er een waardevolle nieuwe referentieset ontstaan.” De open reviewperiode duurde van eind juni tot 1 september 2023. Bij de keuze voor een ander metamodel heeft de herziening van de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) een belangrijke rol gespeeld. De werkgroep Principes: “Met het nieuwe metamodel stimuleren wij het gebruik van meer motivatie-elementen.”
Twaalf nieuwe principes
Voor elk nieuw ZiRA architectuurprincipe bestaat een omschrijving en een rationale (de gedachte erachter). Daarnaast staan implicaties opgenomen. Een implicatie is een concretere invulling van het abstracte architectuurprincipe. Zo beperkt de implicatie ‘we stellen gegevens beschikbaar conform (inter)nationale standaarden’ bij het architectuurprincipe gestandaardiseerd het aantal verschillende formaten waarmee je de uitwisseling van gegevens kunt vormgeven. Bij de implicaties staan de relaties met de lagen uit het Nictiz Interoperabiliteitsmodel aangegeven. Als voorbeeld een uitwerking van het nieuwe architectuurprincipe datagedreven.
Legenda: P: zorgproces; I: informatie; A: applicatie; T: IT-infrastructuur (lagen uit het Nictiz-lagenmodel).
De ZiRA biedt ziekenhuizen naast de architectuurprincipes meer modellen voor de inrichting en ontwikkeling van hun organisatie en informatievoorziening. In oktober 2023 is een Engelse versie van de ZiRA gepubliceerd. Hiermee kunnen nu ook buitenlandse ziekenhuizen gebruik maken van de ZiRA-modellen. ZiRA: van, voor en door ziekenhuizen, gefaciliteerd door Nictiz.