Waarom Mars zo dichtbij is en de eigen regio zo ver weg

Beluister de aflevering

De aflevering is ook te beluisteren in: Spotify, Apple iTunes, Pocket Casts en Google Podcasts.
Wil je meepraten of heb je vragen? Reageer dan op LinkedIn.

Blog

Samenwerking in de digitale gegevensuitwisseling

Digitale gegevensuitwisseling is hot. Dat was het al, maar de coronapandemie heeft er nog een schepje bovenop gedaan. En iedereen vindt er iets van. Laatst las ik op LinkedIn de vraag, of nee, meer de stelling: ‘Hoe kan het nou dat we beelden vanaf Mars kunnen ontvangen, maar nog geen zorginformatie van patiënten van het ziekenhuis 20 km verderop digitaal kunnen ontvangen?!’ Goeie vraag. Het antwoord is: als we in de zorg met dezelfde toewijding van één (inter)nationaal team en gezamenlijke financiële middelen met heldere afspraken over interoperabiliteit zouden werken aan één gemeenschappelijk doel en daarmee één gezamenlijk belang voelen, zouden we een heel eind komen. Maar dat is in de zorg helaas niet zo. Wat maakt het zo moeilijk om tussen zorgaanbieders en met patiënten gegevens digitaal uit te wisselen?

We hebben niet één team maar heel veel verschillende teams in de zorg. De financiële middelen zijn verdeeld en we hebben misschien wel hetzelfde doel – de juiste informatie op de juiste plek op het juiste moment – maar er spelen ook veel verschillende belangen. En over de definitie van die ‘juiste informatie’ valt ook nog een boom op te zetten tussen verschillende zorgverleners. Een goede stap richting het delen van bijvoorbeeld beelden en verslagen tussen zorgorganisaties die voor patiëntenzorg in een regio samenwerken, zit in het voldoen aan de voorwaarden waarmee een team aan een Mars-missie werkt. Want net als in de zorg, is het ook daar een uitdaging om alle verschillende partijen met andere culturen, talen, visies en belangen op één lijn te krijgen en te houden.

Duidelijk gemeenschappelijk doel

Wat de aanpak kenmerkt van de grote internationale ruimtevaarttrajecten is het duidelijke doel dat wordt gesteld. Een doel zoals John F. Kennedy in 1962 zei: “Wij kiezen ervoor om naar de maan te gaan”. Een doel dat altijd de persoonlijke of organisatiedoelen overstijgt. Iets als: “In dit decennium kunnen alle zorgverleners digitaal patiëntgegevens uitwisselen binnen Nederland, onderling en met de patiënt.” Dit doel moet een prioriteit zijn op de agenda van zorgbestuurders, van overheidsbeleid en van betalers van zorg. Dat houdt in dat andere zaken hiervoor moeten wijken en dat zorgverleners, overheid en betalers samen besluiten hoe dit gestuurd moet worden en hoe de financiële middelen ingezet worden. Dit betekent ook dat de uitvoerders van beleid en degenen die digitale gegevensuitwisseling realiseren, zich conformeren aan dit doel. Met wellicht consequenties voor de eigen belangen.

De Mars-aanpak werkt

In andere sectoren in Nederland zijn mooie voorbeelden van samenwerkingen waar de ‘Mars-aanpak’ goed gewerkt heeft. In de mobiliteitssector bijvoorbeeld, waar het ging om verkeersveiligheid. Daar heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat publieke en private partijen op het gebied van gegevensuitwisseling aan tafel gezet en neemt het ministerie het besluit als stemmen staken. Tevens is afgesproken wat gemeenschappelijke voorzieningen zijn en wie dat beheert, welke data publieke en private partijen moeten delen via API’s en wat de diensten zijn die een leverancier zelf kan ontwikkelen om zich te onderscheiden. Infrastructuur, data, applicaties en diensten zijn gescheiden. Afspraken en verantwoordelijkheden zijn helder en iedereen houdt zich hieraan, dit wordt in een gezamenlijk regulier bestuursoverleg geborgd. Dit heeft voor een andere onderlinge verhouding gezorgd en nieuwe kansen gecreëerd. Zo’n aanpak zou ook in de Nederlandse zorg kunnen werken. Dit vergt dat naast beleid, zorgverleners en zorgverzekeraars ook leveranciers aan tafel komen en dat één partij het projectmanagement van dit grote Mars-project op zich neemt.

Digitale uitwisseling van zorggegevens is bepaald geen rocket science, maar door de vele partijen en belangen wordt het complex. Maar ik ben ervan overtuigd dat wij in de zorg het samenwerken aan een gemeenschappelijk doel, ook in ónze mars hebben.